وقتی به گاز اکسیژن فکر میکنیم، اولین چیزی که در مورد آن به ذهن ما می‌رسد، هوایی است که روزانه تنفس میکنیم؛ اما به طور خالص و 100 درصد اکسیژن نیست. جو زمین فقط حاوی حدود 21 درصد اکسیژن و 78 درصد نیتروژن است و 1 درصد باقیمانده آن شامل انواع گازهای دیگر مانند دی اکسید کربن و آرگون است.
صنعت پزشکی یکی از صنایعی است که در آن به طور روزانه از گاز اکسیژن استفاده میکند؛ از نجات جان انسان‌ها و حیوانات گرفته تا انجام اقدامات مختلف پزشکی. اکسیژن در پزشکی برای مراقبت‌های بهداشتی و حیاتی به کار رفته و برای حمایت و پشتیبانی از سیستم تنفسی انسان‌ها و حیوانات در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها استفاده میشود. اکسیژن مورد نیاز در تمامی صنایع به یک شکل و از طریق تقطیر جزئی هوای مایع ایجاد میشود؛ اما چیزی که اکسیژن مورد استفاده در پزشکی را از نمونه مورد استفاده در زمینه‌های دیگر متمایز میکند، نحوه پر شدن سیلندر این گاز و استاندارهای مورد نیاز آن است.
کاربردهای اکسیژن در پزشکی
در اوایل سال 1800، اکسیژن تنها عنصر شناخته شده‌ای بود که در تنفس تاثیرگذار بود. اولین بار در سال 1810 این گاز در زمینه پزشکی مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، حدود 150 سال طول کشید تا گاز اکسیژن در تمامی مراکز درمانی مورد استفاده قرار گیرد. از اوایل تا اواسط قرن بیستم اکسیژن درمانی به روشی علمی تبدیل شد و امروزه پزشکی مدرن بدون استفاده از اکسیژن به نوعی ناقص است.
اکسیژن درمانی
این گاز برای اکسیژن درمانی در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مطب‌های دامپزشکی استفاده میشود که اکسیژن مکمل یا اضافی را در اختیار افراد قرار میدهد. این گاز معمولا از طریق ماسک اکسیژن، سوراخ‌های بینی یا لوله تنفسی به ریه‌ها وارد میشود. بیماری‌های رایج مانند آسم، ذات‌الریه، بیماری‌های ریوی و فرآیند ترمیم بافت‌های بدن، همگی نیاز به اکسیژن اضافی دارند.
داروهای بیهوشی
اکسیژن به عنوان عنصر پایه یا نوعی حامل برای هر ماده بیهوشی که برای بیماران تجویز میشود عمل میکند.
کاربرد گاز اکسیژن در احیا
در مواقع اورژانسی که زندگی به خطر می‌افتد، از آن برای کمک به احیای فردی که تنفس او متوقف شده است و پایدار نگه داشتن وضعیت بدن پس از بازیابی تنفس، استفاده میشود.
حفظ حیات با اکسیژن
در مواردی که بیمار وارد حالت کما میشود، از اکسیژن برای حفظ فرآیند تنفس بیماران از طریق تهویه و تنفس مصنوعی توسط دستگاه‌های مخصوص استفاده میشود.
خطرات مصرف بیش از حد گاز اکسیژن
گاز اکسیژن ممکن است بی خطر به نظر برسد؛ اما زمانی که مقدار زیادی از آن را وارد سیستم تنفسی خود بکنید، ممکن است عوارض جانبی به دنبال داشته باشد. به همین دلیل هنگام تجویز اکسیژن به بیماران، نظارت بر وضعیت حیاتی بیمار یک نکته کلیدی و بسیار مهم است. اگر فردی بیش از حد از اکسیژن استفاده کند، عوارض جانبی زیر ممکن است ایجاد شوند:
سوزش بینی
یکی از راه‌های تزریق اکسیژن به بیماران از طریق لوله‌ای است که از بینی عبور میکند. اگر این لوله برای مدت طولانی در بینی باقی بماند، میتواند باعث تحریک و خونریزی شود. برای جلوگیری از رخ دادن این وضعیت، بیماران میتوانند به جای لوله، از ماسک اکسیژن استفاده کنند.
درایو تنفسی هیپوکسیک
افرادی که مبتلا به بیماری مزمن انسداد ریه، در معرض خطر بیشتری برای رانش تنفسی هیپوکسیک هستند. به طور کلی این وضعیت میتواند باعث توقف تنفس فرد در صورت دریافت اکسیژن بیش از حد شود. یکی از راه حل‌های موجود برای جلوگیری از این اتفاق این است که تزریق اکسیژن به بیمار با سرعت کمتری شروع شود.
مسمومیت با اکسیژن ریوی
این وضعیت اغلب در بیمارانی رخ میدهد که جریان اکسیژن را بالاتر از حد تجویز شده تنظیم میکنند. هنگامی که گاز اکسیژن بسیار با غلظت بالا وارد سیستم تنفسی شود، ممکن است بافت پوششی ریه و کیسه‌های هوا آسیب ببینند و باعث نشت مایع به داخل کیسه‌های هوایی و در نتیجه تنگی نفس شوند.
دستورالعمل های ایمنی
گاز اکسیژن در صورت عدم استفاده صحیح میتواند بسیار خطرناک باشد. غلظت بالای اکسیژن باعث سوختن اجسام و در برخی موارد انفجار شود. چند دستورالعمل ایمنی وجود دارد که هنگام کار با تمامی سیلندرهای گاز اکسیژن باید رعایت کنید:
- سیلندر را در حالت عمودی نگه دارید.
- سیلندر را نزدیک هیچ منبع حرارتی مانند اجاق گاز، شومینه، رادیاتور و غیره قرار ندهید.
- در اتاقی که اکسیژن در آن استفاده میشود، شعله‌ای ایجاد نکنید.
- فقط طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- سیلندرها را همیشه در مکانی با تهویه مناسب نگهداری کنید.
گاز اکسیژن برای کاربردهای پزشکی
به طور کلی گاز اکسیژن در پزشکی برای افرادی که نمی‌توانند به طور طبیعی اکسیژن مورد نیاز خود را از هوای اطراف دریافت کنند و به غلظت بالاتری از اکسیژن نیاز دارند، استفاده میشود. شما میتوانید برای خرید کپسول گاز اکسیژن برای استفاده در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های پزشکی و مصارف خانگی به سایت پارس هوای البرز به نشانی https://parshavayealborz.com/ مراجعه کنید.
